Czym jest ostroga piętowa i jak można leczyć ją zachowawczo.
Ostroga piętowa jest zmianą zwyrodnieniową kości piętowej w miejscu jej połączenia z rozcięgnem podeszwowym. W procesie jej tworzenia, który obejmuje odkładanie się złogów wapiennych, dochodzi do powstania wyrośli kostnej na guzie piętowym, która może powodować bardzo ostry ból, utrudniający normalne funkcjonowanie. Ból ma charakter przeszywający i pojawia się na podeszwowej stronie pięty. Nasila się on po przeciążeniu stopy np. rano, gdy po wstaniu z łóżka, dochodzi do pełnego obciążenia stopy, napięcia rozcięgna podeszwowego i drażnienia miejsca, w którym powstała narośl kostna.
Początkowo ostroga piętowa jest bezbolesna. Często pierwsze objawy pojawiają się po przeciążeniu stopy np. po intensywnym wysiłku fizycznym lub długiej pracy w niewygodnym obuwiu. Wraz z powiększaniem się narośli kostnej, dolegliwości bólowe pojawiają się częściej, przy mniejszym obciążeniu a nawet mogą występować w spoczynku.
Przyczyny powstawania ostrogi piętowej nie są do końca opisane, ale jej tworzeniu sprzyja obniżenie łuku stopy, nadwaga, niewygodne obuwie, przykurcze mięśni podudzia, przeciążenia treningowe, brak odpowiedniej rozgrzewki przed ćwiczeniami oraz urazy.
Ostrogę piętową rozpoznaje się na podstawie wywiadu, badania palpacyjnego (które odtwarza dolegliwości bólowe opisywane przez pacjenta w charakterystycznym miejscu) oraz badań obrazowych – RTG lub USG.
Ostroga piętowa ma charakter postępujący. Oznacza to, że im wcześniej zostanie wprowadzona odpowiednia profilaktyka i leczenie zachowawcze, tym lepsze efekty można uzyskać.
Profilaktyka obejmuje:
• kontrolę masy ciała
• odpowiednia rozgrzewkę przed treningiem
• ćwiczenia po treningu
• podtrzymanie łuku podłużnego stopy w wypadku jego obniżenia poprzez wkładki ortopedyczne i odpowiednie ćwiczenia.
Leczenie zachowawcze opiera się na zabiegach manualnych, fizykalnych, odciążeniu pięty, ćwiczeniach uelastyczniających rozcięgno podeszwowe oraz mięśnie podudzi, a także odpowiedniej diety.
Wykonuje się masaż poprzeczny okolicy przyczepu rozcięgna podeszwowego oraz samego rozcięgna. Bardzo dobre efekty daje tzw. rolowanie przy użyciu specjalnych przyborów. Wykonuje się ćwiczenia bierne stopy oraz stawu skokowego. Rozciąga się i roluje mięśnie podudzi – brzuchaty łydki i płaszczkowaty.
Odciążenie pięty uzyskuje się poprzez wkładki ortopedyczne, lub przy użyciu Kinesiotapingu oraz twardego tapingu.
Z zabiegów fizykalnych stosuje się Ultradźwięki lub Fonoforezę oraz Falę Uderzeniową.
Leczenie zachowawcze nie usuwa wyrośli kostnej, ale odpowiednie opracowanie i uelastycznienie tkanek miękkich zapobiega powstawaniu stanu zapalnego oraz bólowi. Dlatego oprócz Fizjoterapii bardzo ważna jest edukacja pacjenta w celu nie dopuszczenia do zwiększenia ewentualnego stanu zapalnego i jego szybkiego usunięcia.
Jeżeli Fizjoterapia nie daje zadowalających efektów podaje się w okolicę ostrogi blokadę, która działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie.
W przypadku gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy stosuje się leczenie chirurgiczne.
Maciej Rywacki